Het is pas vijf jaar geleden dat Paul Cupido (1972) afstudeerde aan Fotoacademie. Daarvoor was hij werkzaam als sound designer vanuit zijn eigen studio. Wat begon als pionieren met geluid werd langzaamaan werk. “Ik maakte muziek en geluid voor onder andere commercials. Op het hoogtepunt waren er continu deadlines. Zelf wilde ik heel graag iedere keer vernieuwen, maar de klanten bleven toch ongeveer om hetzelfde vragen. Er zat een kunstenaar in mij, maar die kreeg geen kans en ik werd er zelfs ziek van. Financieel ging best goed, maar qua welzijn op het laatst helemaal niet. Om te ontsnappen aan de werkdruk ging ik graag met mijn camera naar het bos.”

Cupido besloot het roer om te gooien en ging studeren aan de Fotoacademie. “Ik heb ervan genoten me te laten onderwijzen. Ik had natuurlijk al levenservaring op zak. Ook mijn ervaring in het werken met deadlines kwam tijdens de opleiding goed van pas. Het is namelijk geen gemakkelijke opleiding.”

Toen Cupido voor de opleiding een onderzoek moest doen naar het werkveld, en ook door het traject van de studie, werd hem al snel duidelijk dat er veel is wat hij niet wil. “Ik wilde bijvoorbeeld niet voor een krant werken, omdat er dan toch weer één opdrachtgever zou zijn. Bovendien was journalistiek het onderdeel waarop ik helemaal niet goed was. Er bleef eigenlijk maar één ding over: autonoom werk maken en zo snel mogelijk een galerie vinden.”

Nog tijdens zijn afstuderen wordt Cupido bij twee galeries aangenomen. “Ik had het geluk dat mijn werk werd opgepikt.” Volgens hem is het belangrijk om niet met je werk te gaan ‘leuren’. “Een galerie wil zelf de talenten ontdekken.”

Uiteindelijk kiest Cupido ervoor om met alleen de Zwitserse galerie Bildhalle verder te gaan. De galerie besloot zelfs een vestiging in Amsterdam openen. “De keuze voor een galerie is heel persoonlijk. Je moet een galerie treffen die jou echt snapt. Het is vergelijkbaar met een huwelijk wat je aangaat. De eigenaresse van Bildhalle is iemand die enorm zakelijk kan zijn, maar op het juiste moment ruimte geeft om nieuwe dingen te ontdekken en maken. Dat is belangrijk, anders verval je snel in een receptuur. Ook hier kan er een verwachting ontstaan van buitenaf, zijn er onzekerheden. Het werk moet wel uit je hart komen, en net als met elk creatief proces kun je dat niet afdwingen. Een goede galerie faciliteert jou, zodat jij je werk kunt doen. Dit is niet zomaar vanzelfsprekend.”

Natuurlijk is verkoopbaar werk belangrijk voor de galerie. “Het doet wel pijn als je een afwijzing krijgt met enkel het argument dat een bepaald werk niet verkoopt. Maar een goede galerie biedt ook de mogelijkheid om dingen te laten zien die niet zo goed gaan. Juist de wat moeilijkere werken versterken de presentatie. Er zijn mensen die al lang verzamelen en een specifieke smaak hebben ontwikkeld. Die kunnen dat doorgaans juist wel waarderen.”

Het is voor een galerie niet eenvoudig om werk op Paris Photo te krijgen. Het is niet alleen heel kostbaar, ook de selectie van het werk is enorm streng. “De curatoren van Paris Photo bekijken alle voorstellen en stellen alles heel zorgvuldig samen. Je komt er niet zomaar tussen. De galerie waarmee ik dit jaar op Paris Photo stond, probeerde al zeven jaar om er te mogen staan. Vorig jaar is het dan eindelijk gelukt. Paris Photo is wel echt hét platform van de fotografiewereld. Veel van het werk wordt tijdens de beurs verkocht. Als fotograaf (maker) hecht ik veel waarde aan de bijzondere ontmoetingen op zo’n beurs als dit. Dit is het moment om mensen te spreken en om te zien wat het werk met iemand doet.”

Cupido haalt inspiratie voor zijn werk uit de Japanse cultuur. “Ik ben vaak in Japan geweest. De eerste keer dat ik er was, werd ik verliefd op het land; de manier waarop je bejegend wordt, de esthetiek. Het was een bijzondere film, ik werd volledig overrompeld en geraakt.”

“Mijn beelden omschrijf ik wel eens als visuele haiku’s.” Een haiku is een kort niet-rijmend gedicht van 3-5 regels met daarin een beschrijving van een zintuigelijke ervaring van de dichter. “Een haiku omschrijft het hier en nu, een ervaring van iets dat groter is dan jezelf. Zonder het op te blazen. Mijn streven is dat te doen met beeld. Eigenlijk maak ik heel veel snapshots, juist om snel te reageren zonder dat de techniek van de camera in de weg zit. Daarom werk ik ook niet met een ingewikkelde camera, maar met een kleine Leica. Die kun je altijd meenemen.”

“Aan de nabewerking besteed ik niet veel tijd. Hierdoor blijft het werk iets speels houden. Ik hou er niet van wanneer een beeld helemaal plat en zielloos is gemaakt door digitale beeldbewerking. Ik doe zoveel mogelijk met de camera zelf.”

Waar Cupido wel veel aandacht aan besteedt, is het afdrukken van zijn werk. Voor ieder beeld zoekt hij naar de juiste papiersoort en techniek. Ook hierin kiest hij vaak voor Japanse papiersoorten. “Ik leerde in Japan om op een Japanse manier papier te maken. Nederland kent veel goede vakmensen die fantastisch kunnen afdrukken. Ik vind het mooi om voor bijvoorbeeld Paris Photo mijn foto’s op allerlei soorten papier af te drukken. De keuze voor delicaat papier, goede inkten en materialen: ik besteed alle zorg en toewijding aan het veredelen van het werk.”

Cupido heeft niet één werk wat hij zijn mooiste werk vindt. “Het mooiste werk is het werk dat zichzelf overstijgt. Een beeld waarvan je je afvraagt: ‘Heb ik dit gemaakt?’ Dat gebeurt niet heel vaak. Tijdens het maken probeer ik weg te blijven van het idee of je nu iets maakt dat goed gaat verkopen. Eigenlijk zou die vraag er ook niet moeten zijn. Toch zit dit wel eens in de weg. De kunst is alles uit te zetten en werk te maken dat geladen is met een zuivere emotie van dat moment. Als dat zo is, kan het beeld zich laten zien. Vaak ontstaat dat pas in het natraject. Het kan zijn dat een beeld dan eigenlijk eerst heel lang blijft liggen. Als je er dan fris naar kijkt, blijkt het ineens geweldig. Het is belangrijk om soms eerst van je beeld te ‘onthechten’. Als je een beeld net gemaakt hebt, dan zit het gevoel dat je tijdens het maken had er nog aan verbonden. Pas als je loskomt van die emotie, kun je het beeld met een neutrale blik bekijken. Eigenlijk net als met goede wijn, dat is ook niet ineens klaar.”